Paragraaf C - Onderhoud kapitaalgoederen

Onderhoud kapitaalgoederen
Het BBV schrijft voor dat de paragraaf betreffende het onderhoud van kapitaalgoederen ten minste de volgende kapitaalgoederen bevat:
a.    wegen;
b.    riolering;
c.    water;
d.    groen;
e.    gebouwen.
 
Van de kapitaalgoederen wordt aangegeven:
a.    het beleidskader;
b.    de uit het beleidskader voortvloeiende financiële consequenties;
c.    de vertaling van de financiële consequenties in de begroting en  jaarrekening.
 
In deze paragraaf lichten wij de consequenties toe van het gekozen kwaliteitsniveau voor kapitaalgoederen binnen het beleidskader.
 
Algemene uitgangspunten
De gemeente beheert ongeveer 310 hectare aan openbare ruimte. Onder deze openbare ruimte vallen: wegen, riolering, waterpartijen en openbaar groen. Verder rekenen wij alle virtuele objecten (niet zichtbaar zoals kadastrale grenzen) en reële objecten (zichtbaar, zoals een bouwwerk) onder, op en boven de grond als taak toe aan de openbare ruimte. Gebouwen behoren niet tot de openbare ruimte, maar worden wel als kapitaalgoed meegenomen. Hieronder geven we voor deze kapitaalgoederen een nadere beschrijving van de wijze van beheer en onderhoud. Het beleid voor het onderhoud van de kapitaalgoederen is onder meer opgenomen in het overzicht kader stellende beleidsnota’s en beheerplannen.
 
Wettelijke bepalingen
Van toepassing zijn onder meer de volgende documenten, "Notitie Materiële vaste activa " (2019) en  “Handreiking onderhoud kapitaalgoederen” (2020) uitgebracht door de Provincie Noord-Brabant als toevoeging op deze notitie.
Deze notities behandelen de wijze van activeren, waarderen en afschrijven van activa en het onderhoud van kapitaalgoederen. Ook zijn aandachtspunten voor de financiële verordening opgenomen. Het BBV schrijft recente beheerplannen voor. Onder een recent beheerplan wordt verstaan: maximaal vijf jaar oud. Voor het verslagleggingsjaar 2024 mag het beheerplan derhalve niet ouder zijn dan 2019. Van deze vijf jaar kan door de raad alleen gemotiveerd afgeweken worden.
Onderhoudskosten worden gemaakt om het object gedurende de levensduur op een bepaald kwaliteitsniveau te houden of weer te krijgen (naar behoren laten functioneren en een bepaalde representativiteit laten behouden). Onderhoud kan worden onderscheiden in groot onderhoud en klein onderhoud.
 

Klein onderhoud:
Bij klein onderhoud gaat het om dagelijkse reparaties (vaak via de Geertruidenberg App) die noodzakelijk zijn om het object in goed werkende en veilige staat te houden tegen een van te voren vastgesteld kwaliteitsniveau. Hierbij moet worden gedacht aan maatregelen die noodzakelijk zijn om het object blijvend naar behoren te laten functioneren of haar representativiteit te laten behouden. Klein onderhoud is het onderhoud dat vanaf het eerste of het lopende planjaar op een klein gedeelte van het object wordt uitgevoerd. Uitgaven lopen altijd via de exploitatie.
 

Groot onderhoud:
Lasten van groot onderhoud ontstaan na een langere periode van gebruik van een object als gevolg van slijtage. Groot onderhoud is in de regel gepland, periodiek voorkomend, onderhoud van veelal ingrijpende aard als gevolg van slijtage, dat op een substantieel deel van het object wordt uitgevoerd en na een langere periode van gebruik moet worden verricht. 
Indien de gemeente een voorziening voor groot onderhoud heeft gevormd, dienen alle uitgaven die daadwerkelijk zijn opgenomen in het beheersplan direct op deze voorziening geboekt te worden. Andere uitgaven voor groot onderhoud die niet zijn opgenomen in het onderhoudsplan, moeten ten laste van de exploitatie worden geboekt. Ook als er geen voorziening is, dienen de kosten ten laste van de exploitatie te worden geboekt.

Beleidskader- en beheersplannen
Wij werken zoveel mogelijk met beheerplannen. Deze plannen geven over meerdere jaren inzicht in de benodigde financiële middelen om het benodigde onderhoud van het vastgoed uit te kunnen voeren zodat we de functie van de beheerobjecten te waarborgen.
Het kader voor de beheerplannen wordt vastgelegd in het DIOR dat in 2024 is opgesteld en in 2025 ter besluitvorming aan de raad zal worden voorgelegd.

De beheerplannen en onderhoudsniveaus van de beheerobjecten (kapitaalgoederen) zijn maatgevend voor de uitvoering van de werkzaamheden en voor de onderhoudslasten in het betreffende jaar. Uitsluitend de geplande onderhoudslasten (die van jaar tot jaar kunnen variëren) waarvoor gespaard wordt, mogen ten laste van de voorziening worden gebracht.
Beheer- en beleidsplannen worden in de regel voor een periode van vijf jaar opgesteld en daarna herijkt en indien noodzakelijk aangepast. De beheerplannen voor wegen en openbare verlichting worden elke twee jaar financieel herijkt. De overige beheerplannen elke vijf jaar herijkt.  

Op basis van inspecties kan worden bepaald hoeveel financiële middelen nodig zijn voor het onderhoud voor de komende twee tot vijf jaren en kan een doorkijk gemaakt worden voor de kosten van de komende tien jaar. De uitkomst van de inspectie en de daaruit voortvloeiende onderhoudsmaatregel kan een aanpassing van de storting in de voorziening noodzakelijk blijken. Indien dit zich voordoet zal een nieuw beheerplan opgesteld worden en ter vaststelling aan de raad worden voorgelegd.

Voor Openbare Verlichting en Groen is gekozen om deze niet via een voorziening te beheersen, maar de kosten rechtstreeks via de exploitatie te laten lopen.
 
Voor de infrastructurele kunstwerken, wegen en baggeren worden nieuwe beleidsbeheerplannen opgesteld, welke in 2025 ter vaststelling aan de raad worden voorgelegd.
 

In 2024 is voor de gemeentelijke gebouwen een meerjaren onderhoudsplan (mjop) opgesteld voor de periode 2024-2033. Voor de gemeentelijk gebouwen zal het mjop zoveel als mogelijk gevolgd worden. Jaarlijks zal een jaarplan opgesteld worden waarin inzichtelijk is gemaakt welk onderhoud er in het betreffende dienstjaar plaatsvindt. 

In de onderstaande tabellen staan de onderhouds- en beheerplannen met het jaar van ingang van het plan en het jaar waarin het plan geactualiseerd moet worden. Een nieuw plan dient uiterlijk na 5 jaar opgesteld te worden of eerder indien er significante wijzigingen zich voordoen. Tevens is opgenomen wat het door de raad vastgestelde onderhoudsniveau is en of er een voorziening  is ingesteld.
 
 
 

Algemene Beleids- en beheerkaders
De landelijk geformuleerde normen en richtlijnen vormen het uitgangspunt voor de beleids- en beheerkaders. Deze wijze van werken geeft richting aan kwaliteitsniveaus en beheermethodieken en dient als referentie en toetssteen voor onze gemeentelijke normen en aanpak.

De planningen zijn en worden gericht op het voorkomen van achterstallig onderhoud en schadeclaims.
De door de raad vastgestelde kwaliteitsniveaus (DIOR) worden geborgd binnen de daarvoor door de raad beschikbaar gestelde budgetten. Om beter in te kunnen spelen op de beleving en de wensen van de gebruikers van de openbare ruimte wordt gewerkt in wijkteams.

Planningen
De planningen zoals deze voortkomen uit de beheerplannen, zijn conceptplanningen. We beoordelen vooraf aan de uitvoering of de aanpak noodzakelijk is. De planningen zijn in die zin dan ook dynamische documenten. Ook speelt de integrale aanpak, participatie en vraaggericht werken een bepalende rol voor de jaarlijkse planning.  Om deze redenen kunnen we afwijken van de jaarschijfopgave uit de beheerplannen.

Integrale werkzaamheden 
Voor de uitvoering van beleids- en beheertaken geldt dat deze zoveel mogelijk integraal tot stand komen. Op deze wijze nemen we bij de aanpak van een weg zo nodig ook de riolering, de openbare verlichting, het groen, klimaatadaptatie en verkeersmaatregelen mee.

In 2024 zijn navolgende integrale beheer- en additionele werken uitgevoerd:

• Namer en omgeving, Beethovenlaan zijn in 2024 voorbereid en worden in 2025 uitgevoerd. In deze plannen worden de wegen, riolering en groen integraal aangepakt.
• Samen met Thuisvester hebben we het inrichten van de openbare ruimte rondom de woning renovatie bij de Zoutmanstraat en omgeving voorbereid. Deze werkzaamheden worden de komende jaren gefaseerd uitgevoerd.
• Mr. Simon Buijsstraat, Oude Stadsweg, Snoekweg, Statenlaan en de parkeerplaats van het zwembad Ganzewiel zijn in 2024 gerehabiliteerd. Bij deze plannen zijn voor zover van toepassing wegen, riolering en groen gecombineerd aangepakt.
• In 2024 is een aanvang gemaakt met het rehabiliteren van een aantal wegen in het buitengebied van Raamsdonk.
• Visie Hooipolder is in 2024 voorbereid en de uitvoering start in 2025.
• De vervanging van de houten bruggen aan de Commandeurstraat en in het Koningpark zijn voorbereid. De brug aan de Commandeurstraat is eind 2024 vervangen. De brug aan het koningspark wordt in april 2025 vervangen.
•  In 2024 is het Omgevingsprogramma Groen vastgesteld.
•  In 2024 is een start gemaakt met het opstellen van een Uitvoeringsagenda Groen.
•  In 2024 zijn meerdere gazons omgevormd naar bloemrijk gras.
• Vanaf 2024 t/m 2027 wordt ecologisch maaibeheer uitgevoerd op de daarvoor aangewezen locaties.
• In 2024 is de monitoring vegetatie maaibeheer bermen en watergangen over de periode 2021-2024 afgerond.

Integrale planning van de werkzaamheden 

Bij het rehabiliteren van wegen en/of vervangen van riolering wordt altijd integraal gekeken naar koppelkansen voor groen en klimaatadaptatie en eventuele werkzaamheden van derden.

Financieel kader
In de onderstaande tabellen treft u het verloop van de voorzieningen en de jaarlijkse exploitatie uitgaven  en investeringen van de verschillende voorzieningen.