Programma 1 Opgave Leefbaarheid

We werken als één gemeente integraal samen aan de versterking van de sociale cohesie en de sociale basis. We gaan uit van de kracht van de gemeenschap en juichen de betrokkenheid en inzet voor eigen buurt en wijk toe.

a.    Het aantal buurtactiviteiten in de openbare ruimte stijgt jaarlijks
Structureel worden inwoners gestimuleerd tot het organiseren van buurtactiviteiten. Deze activiteiten hebben als doel om de onderlinge contacten te versterken en de bereidheid om elkaar te helpen te verhogen. De buurtactiviteiten worden door inwoners georganiseerd en gefaciliteerd. Als gemeente leveren we een kleine financiële bijdrage.

b.    Het aantal burgerinitiatieven voor de openbare ruimte stijgt jaarlijks
Structureel worden inwoners geïnformeerd en gestimuleerd tot het opstarten van een burgerinitiatief. Het is van belang dat initiatieven vanuit de samenleving ontstaan en inwoners regie nemen en eigenaar tonen in hun eigen buurt of wijk. Als gemeente ondersteunen en faciliteren we inwoners bij de voorbereiding, realisatie en borging van het initiatief. Ook is er een beperkte financiële ondersteuning mogelijk vanuit het wijkbudget.

c.    De gemeente is voor de bewoners meer zichtbaar in de wijk
Elke wijk kent zijn wijkregisseur en deze is zichtbaar aanwezig in de wijk. Inwoners kennen de wijkregisseur en weten hem/haar te bereiken voor vragen of advies. De wijkregisseur neemt het initiatief om de ambtelijke organisatie te betrekken bij vraagstukken die leven in buurt en wijk.

d.    Het aantal deelnemers aan bewonerscomités neemt jaarlijks toe
Steeds meer inwoners verenigen zich in een bewonerscomité. Dit comité is aanspreekpunt voor de gemeentelijke organisatie en zij sturen in buurt en wijk op gezamenlijke activiteiten en inzet.  Dit met als doel een fijne en schone leefomgeving waar men elkaar respecteert, helpt en bijdraagt waar mogelijk.

Inwoners nemen regie in hun woon- en leefomgeving. Zij nemen het initiatief om succes uit hun wijk of buurt te delen en knelpunten gezamenlijk op te pakken. De gemeente is in deze initiatieven ondersteunend en faciliterend mits de initiatieven passen binnen het gemeentelijk beleid.

a.    Onderhoud door bewoners aan de openbare ruimte stijgt jaarlijks
Met initiatiefnemers en bewonerscomités maken we afspraken over eigenaarschap, onderhoud en toezicht. Dit kan zowel gericht zijn op het initiatief als op de buurt of wijk. Hiermee versterken we de betrokkenheid, samenwerking en de mate waarin men eigenaarschap ervaart.

b.    Meldingen over de openbare ruimte die samen worden opgelost, stijgt jaarlijks
Meldingen bij het Fysiek Domein betreffen meestal klachten over defecten in de openbare ruimte, ongewenst gedrag of dienstverlening van de gemeente. Meldingen worden afgehandeld binnen de door de raad vastgestelde beleid- en/of beheerkaders. Meldingen geven ook een beeld welke problemen in de gemeente of delen daarvan spelen. Deze informatie geven input voor het nieuwe beleid of gerichte aanpak. Meldingen worden meestal gezien als klachten terwijl het in veel gevallen ook veel informatie geeft over lokale knelpunten. Door als gemeente in die gevallen constructief in gesprek te gaan over de aard van het probleem komen we samen tot oplossingen. De oplossing ligt daarbij soms bij inwoners. 

c.    Over projecten en/of herinrichting van de openbare ruimte denken inwoners aan de voorkant structureel mee
Door participatie als standaard te beschouwen bij projecten en/of herinrichtingen van de openbare ruimte sluit de oplossing beter aan op lokale behoeften en ontstaat vervolgens meer eigenaarschap over het eindresultaat. 

De beleving, de kwaliteit en de duurzaamheid van de openbare ruimte wordt waar mogelijk verbeterd. Het DIOR helpt om de openbare ruimte op planmatige wijze toekomstbestendig en duurzaam in te richten. Op korte termijn wordt binnen de geplande projecten ingezet op beleving, kwaliteit en duurzaamheid. De implementatie van het DIOR (doorlooptijd ongeveer 3 jaar) wordt met een jaar uitgesteld, dus zal starten per 1-1-2027. 

a.    De beleving van de fysieke aspecten in de openbare ruimte verbetert jaarlijks
We zijn elke week aanwezig in één van 17 buurten in de gemeente. Daarmee zorgen wij dat de buurt er in die week goed bijligt hetgeen bijdraagt aan een betere beleving. Daarnaast zijn de medewerkers van het wijkonderhoud die week aanspreekbaar voor inwoners van die buurt. 
 

b.    De kwaliteit van de werkzaamheden in de openbare ruimte verbetert jaarlijks
In het voorjaar van 2025 heeft de raad ingestemd met het DIOR (Duurzame Inrichting Openbare Ruimte). In het DIOR zijn de beeld-kwaliteitskaders voor de openbare ruimte vastgelegd. Vanaf 2027 wordt het DIOR geleidelijk geïmplementeerd. 
 
In 2025 zijn wij gestart met het optimaliseren van onze werkprocessen, zodat wij al onze assets in de openbare ruimte straks conform de in het DIOR vastgestelde beeld- en kwaliteitsniveau kunnen onderhouden.

c.    De duurzame inrichting van de fysieke aspecten in de openbare ruimte verbetert jaarlijks
Bij rehabilitatieprojecten  worden klimaatadaptieve maatregelen en de mogelijkheid van het hergebruik van materialen altijd meegenomen. Daarnaast vindt tweemaal per jaar overleg plaats met Brabant Water en Enexis over het afstemmen van reguliere onderhoudsmaatregelen bij rehabilitatieprojecten. In 2026 verwachten wij meer duidelijkheid van Enexis met betrekking tot de planning van de energietransitie (verzwaren van stroomkabels) binnen het stedelijke gebied van de gemeente zodat wij dit ook beter kunnen gaan afstemmen met onze eigen rehabilitatiewerkzaamheden.
 
Om deze reden zijn de projecten als Ravelijn en Hooipolder Oost in het meerjaren investeringsplan enkele jaren doorgeschoven.

Het verhogen van de veiligheidsbeleving (subjectieve veiligheid) bij inwoners en het terugdringen van meetbare misdaadcijfers (objectieve veiligheid). Inwoners hebben de mogelijkheid om burgerinitiatieven op te starten om de veiligheidsbeleving in de buurt of wijk te verbeteren.

a.    De veiligheidsbeleving (subjectieve veiligheid) in de openbare ruimte verhoogt jaarlijks
Door zicht te hebben op de mate waarin mensen zich veilig of onveilig weten én voelen wordt het mogelijk om dit te verbeteren. De beleving is persoonlijk en kan zich op verschillende manieren uiten via het ‘denken-voelen-doen’ of ‘veraf-dichtbij’.

b.    Criminaliteit (objectieve veiligheid) in de openbare ruimte daalt jaarlijks
Het aantal strafbare incidenten in de openbare ruimte moet verminderen. Daarbij gaan we uit van de meest recente misdaadcijfers en sturen en prioriteren we hier actief op.

c.    Jeugdproblematiek in de openbare ruimte daalt jaarlijks
De jeugd is een kwetsbare doelgroep. Het is wenselijk om hen meer perspectief te bieden en tegelijkertijd de overlast te verminderen. Daarmee worden voorwaarden gecreëerd om hier jaarlijks stappen in te maken.

d.    De fysieke veiligheid verbetert door een betere ruimtelijke inrichting
Door het centraal stellen van fysieke veiligheid in de openbare ruimte wordt nagedacht hoe de ruimtelijke inrichting kan bijdragen aan meer veiligheid en minder overlast. Daarmee kan worden voorkomen dat vernielingen, verloedering, bedreigingen en ongelukken optreden.

Geertruidenberg is en blijft goed en veilig bereikbaar. We investeren structureel in onze bereikbaarheid. De focus ligt op auto- en fietsverkeer en het openbaar vervoer wordt verkend. Ook besteden we aandacht aan de verlaging van het aantal ongevallen en mate van overlast door het verkeer.

a.    Het aantal verkeersongevallen verlaagt jaarlijks
Op basis van het in 2025 vastgestelde Mobiliteitsplan werken we aan de verbetering van de verkeersveiligheid, bereikbaarheid en leefbaarheid in onze gemeente. Hiervoor werken we met concreet benoemde plannen en projecten en een bijbehorende prioritering.

b.    De mate van verkeersoverlast verlaagt jaarlijks
Op basis van het in 2025 vastgestelde Mobiliteitsplan werken we aan de verbetering van de verkeersveiligheid, bereikbaarheid en leefbaarheid in onze gemeente. Hiervoor werken we met concreet benoemde plannen en projecten en een bijbehorende prioritering.

c.    De bereikbaarheid in, van en naar de gemeente verbetert jaarlijks
Op basis van het in 2025 vastgestelde Mobiliteitsplan werken we aan de verbetering van de verkeersveiligheid, bereikbaarheid en leefbaarheid in onze gemeente. Hiervoor werken we met concreet benoemde plannen en projecten en een bijbehorende prioritering.

Geertruidenberg creëert een groene, biodiverse en klimaatadaptieve leefomgeving. Daarin werken we aan vergroening van de openbare ruimte en doen dit op een kwalitatieve manier door voor passende beplanting te kiezen..

a.    Elke straat van de toekomst wordt 10% groener
Bij herinrichting en renovatieprojecten wordt de omgeving aantoonbaar vergroend, minimaal met 2%.

Bij elk project wordt vergroening toegepast, uitgangspunt is de 3-30-300-regel. Omdat herinrichting slechts eens in de 30–50 jaar plaatsvindt, is het belangrijk om vergroeningskansen goed te benutten. Het doel is om de leefomgeving vanaf 2030 minimaal 10% groener te maken ten opzichte van 2022. Als vergroening op de projectlocatie niet haalbaar is, wordt in de directe omgeving naar alternatieven gezocht. Door onnodige verharding te vervangen door groen wordt hittestress verminderd, verbetert de waterinfiltratie en ontstaat meer ruimte voor gezonde en toekomstbestendige bomen.

b.    Het areaal groen breidt jaarlijks uit
Geen nettoverlies van groene ruimte en boomkroondekking voor 2030

De Europese Natuurherstelverordening 2024 dwingt gemeenten om natuur en groen als volwaardige randvoorwaarde in elk ruimtelijk besluit op te nemen — niet als wens, maar als juridische plicht.

Waar kansen liggen zetten we actief in om het groenareaal te vergroten. 

c.    Verhogen van welzijn door groen stijgt jaarlijks
Door in de communicatie expliciet de nadruk te leggen op het effect van groen op mentale gezondheid, maken we zichtbaar dat natuur meer is dan enkel een fysieke toevoeging aan de leefomgeving. Groen draagt bij aan rust, ontspanning en het stimuleren van beweging – allemaal essentiële factoren voor een gezonde, veerkrachtige samenleving. Door dit verhaal consequent te vertellen, vergroten we het draagvlak voor vergroening én versterken we de betrokkenheid van inwoners.

d.    Meer bewustzijn over meerwaarde groen en biodiversiteit
Wanneer inwoners zich meer bewust worden van de voordelen van groen, groeit hun waardering ervoor. Het groenbeleid  (Omgevingsprogramma Groen) is in december 2024 vastgesteld. Het is belangrijk om bewoners actief mee te nemen in de vertaling van het beleid naar uitvoering en hen te betrekken bij de plannen.

Wij hebben het wijkgericht werken binnen de verschillende domeinen samengevoegd en gaan nu integraal wijkgericht werken. We willen aan de voorkant zaken signaleren, sturen op zelfredzaam zijn en het nemen van eigenaarschap voor actuele vraagstukken. Op wijkniveau word een wijkplan opgesteld waarin een duidelijke visie op de wijk en een meerjarig uitvoeringsprogramma is opgenomen.

We zijn vooral in contact met inwoners tijdens de maandelijkse wijkmomenten, in de wijkvoorzieningen of tijdens aanwezigheid in de buurt en wijk. Het is voor inwoners duidelijk welke voorzieningen er in de wijk zijn, wanneer deze beschikbaar zijn en hoe zij  hieraan zelf kunnen bijdragen. De maandelijkse wijkmomenten zijn themagericht en passend bij de wijk.

Het is een lang gekoesterde wens om meer in controle te zijn voor de lange termijn inrichting van de openbare ruimte. We maken keuzes over de gewenste inrichting van de openbare ruimte in het DIOR (Duurzame Inrichting Openbare Ruimte) door het gewenste kwaliteitsniveau (opnieuw) vast te stellen. Dit vertaalt zich in investeringen die nodig zijn om te voldoen aan de gewenste kwaliteit. We geven sowieso invulling aan duurzaamheid. Daarnaast geeft het LIOR (Leidraad Inrichting Openbare Ruimte) invulling aan de eisen en wensen die wij voor onze openbare ruimte stellen aan derden. Tot slot maken we werk van het op orde krijgen van werkprocessen, beheersystemen en kwaliteitsniveaus. 

Met het DIOR is de (integrale) inhoud van het onderhoud en de vervangingsprojecten in de openbare ruimte geborgd. Tot die tijd is aandacht gevraagd voor de projecten op de kortere termijn. De behoefte bestaat om verschillende doelstellingen meer in samenhang te benaderen en daarbij bij elk project een afweging te maken tussen potentiele koppelkansen. Dit krijgt vorm door vanuit een uniform format te werken waarin de werkvoorraad van projecten is weergegeven inclusief de koppelkansen vanuit de verschillende thema's. Met dit overzicht worden vanzelfsprekend de beleidsambities van Duurzaamheid in de openbare ruimte geborgd.

De focus van veiligheid bij het programma Leefbaarheid ligt op buiten; de openbare ruimte. Daarbij zijn enkele aspecten het meest relevant voor de veiligheid in de openbare ruimte van de gemeente. Hierop wordt beleidsmatig de focus gelegd, naast de vele operationele werkzaamheden die van toepassing zijn voor het borgen van veiligheid. Het betreft veiligheidsbeleving, jeugd en veilige fysieke inrichting.