Programma 5 Mens, Zorg en Inkomen

Ook in 2021 is aandacht geweest voor het aanpassen van het beleid voor de bijzondere bijstand. Vanwege onderbezetting is dit in 2021 nog niet afgerond. In 2022 zullen de nieuwe beleidsregels ter besluitvorming aan het college worden aangeboden. 

Op 1 juli 2021 is het Beleidskader 'Mogelijk maken: op eigen kracht, niet alleen' door uw Raad vastgesteld. Dit Beleidskader geeft nadere invulling aan de beloften van de decentralisaties uit 2015. Het verschuift de focus van zorgplicht naar volwaardige deelname van onze inwoners in de samenleving. Vanwege Covid-19 was de organisatie van interactieve bijeenkomsten niet mogelijk. Wel is er middels een waarderend onderzoek gebruik gemaakt van de ervaringen in het sociaal domein en heeft er een consultatieronde plaatsgevonden langs de belangrijkste partners in dit domein. 

Zoals verwacht is de aanspraak op Wmo-voorzieningen eerder toe- dan afgenomen. Met name de toeloop op hulp bij het huishouden door invoering van het abonnementstarief was groot. De kostenbeheersingsmaatregelen waarvoor op Wmo-begeleiding een taakstelling van € 120.000 was opgenomen, is  op dat onderdeel niet gehaald. De totale uitgaven voor alle Wmo-voorzieningen  zijn binnen de begroting gebleven.

Kernbijeenkomsten Langer Thuis
In 2019 hebben succesvolle fysieke kernbijeenkomsten plaatsgevonden in Raamsdonksveer Zuid en Noord. Doordat de geplande Langer Thuis-bijeenkomsten in de kernen Geertruidenberg en Raamsdonk  in 2020 geen doorgang konden vinden in verband met Covid-19, is als alternatief een enquête Langer Thuis ontwikkeld. Deze enquête is begin 2021 verspreid onder 2200  55plus-huishoudens in de beide kernen. De enquête kende een hoge respons van meer dan 30 %. De uitkomsten van de  enquête zijn in 2021 verwerkt en vertaald naar aandachts- en actiepunten. Uw raad is daarover via een raadsinformatiebrief op de hoogte gesteld.

In alle kernen is daarmee een bijdrage geleverd aan de bewustwording om tijdig  maatregelen te nemen om langer zelfstandig te kunnen blijven wonen en  zijn  aandachts- en actiepunten Langer Thuis opgehaald. Deze aandachts- en actiepunten worden verwerkt in een totaal plan van aanpak, waarin ook de benodigde kosten zullen worden opgenomen. Dit plan van aanpak zal op een later moment aan de gemeenteraad worden voorgelegd.

Het project "Ons Huis, ons thuis"
Ook voor dit project gold dat 2020/ 2021 moeilijke jaren waren in verband met Covid-19. De woonadviesgesprekken, thuisscans etc. konden voor het merendeel geen doorgang vinden.  De verleende subsidies aan  organisaties als SWOG ( kartrekkerschap en coördinator van het project) en Thebe Extra (thuisscans) konden niet worden aangewend  en zijn grotendeels teruggestort.

In het kader van de  uitgezette enquête  Langer Thuis in de kernen Geertruidenberg en Raamsdonk bleek de belangstelling voor dergelijke woonadviesgesprekken  echter groot (ruim 100 respondenten). Met alle 55plus -huishoudens, die hun belangstelling voor een dergelijk gesprek kenbaar hadden gemaakt, is in 2021 contact gezocht.  Een aantal huishoudens is direct doorverwezen naar bijvoorbeeld energieloket en WIZ-loket en met 45 huishoudens  is uiteindelijk een woonadviesgesprek gevoerd en advies uitgebracht.

Begin 2021 heeft uw raad het plan van aanpak Dementievriendelijk Geertruidenberg vastgesteld, met daarin de doelstellingen en aandachtspunten voor de periode 2021-2023 , op het vlak van bewustwording, mantelzorgondersteuning en samenwerking. De start en de uitvoering van  actiepunten uit het plan werd bemoeilijkt door de Covid-19 beperkingen. Zo moest de ontwikkelde themabijeenkomst " Goed geregeld" tot twee keer toe worden afgeblazen. In het eerste kwartaal 2022 hopen wij deze alsnog te kunnen houden.

Anderzijds kan worden opgemerkt dat Dementiewijzers en 10-signalenkaart zijn verspreid; een Nieuwsbrief Dementie is ontwikkeld en met regelmaat wordt gepubliceerd en dat eind 2021 regionaal in het kader van respijtzorg  het project logeerzorg is ontwikkeld en wordt aangeboden. In 2021 is door de werkgroepen   gewerkt aan voorstellen rond de aanschaf van VR-brillen; inzicht in dagopvangmogelijkheden en het ontwikkelen van scholingsactiviteiten /trainingsactiviteiten hoe om te gaan met dementie. Een en ander dient in 2022 tot concrete uitvoering te leiden.

Door herprioritering van de werkzaamheden als gevolg van beperkte capaciteit is in 2021 niet gestart met het oppakken van het project mantelzorgvriendelijke gemeente.

 Uit de tussenevaluatie 2e kwartaal 2021 is gebleken dat de Praktijk Ondersteuner Huisarts (POH) jeugd zijn waarde heeft bewezen. Op basis hiervan is besloten om de pilot voor 2022 te verlengen. 

In 2021 zijn we verder aan de slag gegaan met de projecten genoemd in het lokaal uitvoeringsplan. Een aantal projecten zijn inmiddels afgerond en/of structureel ingebed. Er volgt nog een evaluatie van het lokaal uitvoeringsplan 2021 en over de uitkomst hiervan wordt de raad geïnformeerd.

De multifunctionele ontmoetingsplek (MOP) in het Koningspark is nog steeds in voorbereiding. In de begroting van 2022 is budget vrijgemaakt waardoor de MOP gerealiseerd kan worden en het vergunningstraject zal worden opgestart. Het proces rondom de MOP heeft langer geduurd omdat  er een ontwerp uitkwam wat duurder was dan verwacht. Budget hiervoor is opgenomen in de begroting 2022. 

In 2021 is het jongerenwerk intensiever met partners als het onderwijs en de buurtsportcoach samen gaan werken. Ook zijn er in het kader van ‘jeugd aan zet’ veel activiteiten voor en met jongeren georganiseerd. Het jongerenwerk is geëvalueerd en er is geconcludeerd dat we per 2021 overgaan naar een andere aanbieder. Jeugdparticipatie is gestimuleerd: onder begeleiding van het jongerenwerk hebben jongeren hebben contact opgenomen met de gemeente met het verzoek de skatebaan in Geertruidenberg te vernieuwen. Ze zijn hierover met de raad in gesprek gegaan. De visie op jongerenwerk wordt in 2022 concreet meegenomen in het uitvoeringskader welzijn, dat hoort bij de aanbesteding van het welzijnswerk die in 2022 doorlopen zal worden en waar jongerenwerk een onderdeel van is. 

Naar aanleiding van de evaluatie in 2020 is de subsidie voor wijkvereniging Den Hooijpolder in 2021 voortgezet. Jongeren hebben elkaar beperkter kunnen ontmoeten vanwege deCovid-19 maatregelen. Jongerenwerk was ook aanwezig bij buurthuis De Schelf.

Sinds januari 2021  zijn we aangesloten bij het informatie- en meldsysteem vroegsignalering  RIS/Inforing.  Met dit systeem kunnen we geautomatiseerd gegevens uitwisselen met zogenaamde signaalpartners (woningverhuurders, energiemaatschappijen, drinkwaterleveranciers en zorgverzekeraars) en voldoen we aan de wettelijke verplichting die vanuit de Wgs per januari 2021 aan gemeenten is opgelegd.  Voor het contracteren van de signaalpartners hebben we gebruik gemaakt van het convenant vroegsignalering van  Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (NVVK) . 

Aansluiting bij RIS/Inforing brengt maandelijkse kosten met zich mee, maar daarmee kunnen we maandelijks gemiddeld 40 inwoners/gezinnen in de gemeente vroegtijdig benaderen met een aanbod voor een geheel vrijblijvend adviesgesprek over hun financiële situatie of -problemen. Doel hiervan is het eenvoudiger maken van het vinden van de weg naar hulp bij financiële zorgen en het voorkomen dat inwoners zich pas melden indien er al sprake is van een problematische schuldsituatie waarvoor de inwoner moet worden doorverwezen naar Kredietbank Nederland voor een minnelijk schuldregelingstraject. 

Indien het lukt om vroegtijdig met de inwoner in contact te komen dan is het veelal voldoende om met een of meerdere adviesgesprekken te zorgen dat de inwoner weer grip krijgt op zijn financiële situatie.

De kosten van 1 officieel schuldhulpverleningstraject bij Kredietbank Nederland zijn vele malen hoger dan de maandelijkse kosten van het abonnement op RIS/Inforing, Indien we maandelijks 1 inwoner kunnen behoeden voor het verder oplopen van de financiële problemen dan zou de vroeg signalering rendabel zijn.

Nog belangrijker dan eventueel direct financieel rendement voor de gemeente is dat door hulp te bieden bij het vroegtijdig oplossen van financiële zorgen de inwoner mogelijk extra stress en bijkomende psychische problemen bespaard kan worden. Dat is vooral goed voor het welzijn van de inwoners maar daarmee kunnen ook extra maatschappelijke kosten van gespecialiseerde hulpverlening (evt. vanuit WMO) voorkomen worden. 

Ondanks dat de Covid-19 pandemie langer voortduurt dan verwacht en we in 2021 meerdere malen te maken hebben gehad met een lockdown die veel bedrijven heeft getroffen blijft een stijging van het aantal bijstandsklanten uit. Door de ondersteuningsmaatregelen en de huidige arbeidsmarkt heeft dit vooralsnog niet geleid tot meer werkloosheid en meer bijstandsgerechtigden.  

Vanwege de Tozo is in 2021 minder beroep gedaan op de Bbz dan voorgaande jaren. Nu de ondersteuningsregelingen zijn afgelopen blijft dit voor de komende jaren een risico. 

Tegen alle (landelijke) verwachtingen in hebben we in 2021 geen toename gezien in het aantal aanvragen schuldhulpverlening.  

In 2021 zijn de effecten van Covid-19 voor MidZuid goed merkbaar geworden. Corona heeft geleid tot verlies van opdrachten, extra uitstroom van medewerkers en meer inzet op begeleiding van medewerkers. Door de extra Covid-19 bijdrage van de Rijksoverheid was in 2021 geen extra gemeentelijke bijdrage nodig. Voor 2022 is dat beeld anders en wordt rekening gehouden met een  verhoging van de begrote gemeentelijke bijdrage.

De tarieven van de Huishoudelijke Ondersteuning zijn, zoals verwacht, met ingang van het nieuwe contract hoger uitgevallen. Daarnaast zien we dat het aantal aanvragen blijft toenemen. Dit komt door autonome ontwikkelingen (zoals vergrijzing en langer thuis wonen) en de aanzuigende werking van het abonnementstarief. In 2021 is er tussentijds budget bijgeraamd voor Huishoudelijke Ondersteuning. 

De decentralisatie van Beschermd Wonen werd uitgesteld. In 2021 is er in de regio verder gewerkt aan deze taak hetgeen onder andere heeft geresulteerd in de vaststelling van een Gemeenschappelijke Regeling in december 2021. Hiermee is Beschermd Wonen vanaf 2022 een gemeentelijke taak. De financiële verantwoordelijkheid blijft vooralsnog bij de regiogemeente Breda en zal op basis van het nieuwe Verdeelmodel fasegewijs worden overgeheveld.

In 2021 zijn de kosten van het budget woonvoorziening hoger uitgevallen dan voorgaande jaren. Dit heeft deels te maken met de hogere tarieven in het nieuwe contract Trapliften. Daarnaast zien we dat er enkele relatief grote/dure woningaanpassingen hebben moeten plaatsvinden. 

Voor 2021 is er niet, zoals eerder beoogd, meerjarensubsidie verleend aan de samenwerkende welzijnsorganisaties. Er is wederom een éénjarige subsidie verleend. In deze subsidie is het laatste deel van de bezuinigingstaakstelling doorgevoerd, waardoor de volledige bezuiniging nu is gerealiseerd.

De GGD heeft tijdens de Covid-19 pandemie een aanzienlijke organisatie opgebouwd die zich specifiek heeft gericht (en nog richt) op de bestrijding van Covid-19. De extra kosten die hiermee gemoeid zijn, zijn door de rijksoverheid gecompenseerd. Door de druk bij de GGD en het tekort aan personeel, zijn reguliere taken afgeschaald of zelfs stil komen te liggen. De GGD heeft de financiële gevolgen in 2021 zelf en met hulp van de compensatie van het rijk kunnen opvangen. 

In 2021 was er ook weer een stijging te zien van de kosten jeugdhulp. Vanuit het lokaal uitvoeringsplan hebben we ingezet op diverse projecten, ook vanuit het oogpunt van beheersbaarheid. Helaas is het niet mogelijk gebleken te monitoren wat het financiële effect is, omdat, hoewel we wel geloven in de verbeteringen die we aanbrengen, dit lang niet altijd (financieel) meetbaar en aantoonbaar is en omdat sommige ontwikkelingen nou eenmaal niet meteen zijn gerealiseerd. Ook de wachtlijsten in de volledige jeugdketen zijn hier onderdeel van. In de meerjarenbegroting is budget opgenomen om hiermee verder aan de slag te gaan, bijvoorbeeld door het CJG meer in te zetten op scholen, de poortwachtersfunctie van het CJG te versterken en de wachtlijst terug te dringen. 

In 2021 hebben kwaliteitsonderzoeken plaatsgevonden om de (financiële) positie van aanbieders te monitoren. Er zijn wel ontwikkelingen rondom Jeugdbescherming Brabant, die we nauwgezet volgen. Hierover bent u regelmatig in 2021 nader geïnformeerd.

Vanwege Covid-19 hebben minder participatieactiviteiten zoals bijvoorbeeld sollicitatietrainingen en taaltraining plaatsgevonden. Hierdoor heeft in 2021 een beperkte overschrijding plaatsgevonden op het participatiebudget. De reden van de overschrijding is niet toe te schrijven aan het hogere aantal statushouders, maar aan de kosten van de trajecten bij MidZuid. 

Vanwege de invoering van het abonnementstarief is het beroep op de Wmo de afgelopen jaren toegenomen. Hierdoor zijn ook de uitgaven voor de Wmo-voorzieningen gestegen. Ondanks herhaalde oproepen naar en vanuit de VNG naar het Rijk, zijn de gemeenten hiervoor onvoldoende gecompenseerd.