In deze paragraaf worden de belangrijkste ontwikkelingen en de stand van zaken binnen de gemeentelijke bedrijfsvoering beschreven.
Van coronacrisis schakelen naar de gevolgen van de oorlog in Oekraïne
In de eerste maanden van 2022 hadden we nog te maken met maatregelen om de verspreiding van het coronavirus te beperken. Vrijwel meteen nadat we van die maatregelen afscheid hadden genomen begon de oorlog in Oekraïne.
Deze oorlog zorgde voor een stroom aan vluchtelingen. Ook nu hebben we als organisatie, net als tijdens de coronacrisis, laten zien dat we snel kunnen schakelen. In korte tijd en door extra inzet van personeel hebben we tijdelijke opvang georganiseerd in De Schattelijn en later ook in het Hoge Veer. Deze extra inzet personeel is ook ten koste gegaan van andere (beleids)voornemens die we hadden voor het jaar 2022.
Financiële verslaglegging Oekraineregeling:
In de jaarrekening is onder programma 5 een analyse opgenomen van de afwijkingen > € 25.000. Omdat deze afwijkingen met name veroorzaakt worden door de onbekendheid met de specifieke problematiek wordt onderstaand een algemene toelichting gegeven over de regeling Ontheemden Oekraïne. De gemeente ontving over het jaar 2022 een bedrag van € 3.907.000 aan vergoeding voor de opvang van Oekraïense ontheemden. Hiervan betrof € 3.687.000 voorschotten op de normvergoeding voor de gemeentelijke opvanglocatie (GOO) en € 220.000 voor de gemaakte transitiekosten. Omdat het vooralsnog gaat om voorschotten zal op basis van de SISA verantwoordingsinformatie de definitieve vaststelling daarvan nog plaats moeten vinden.
Middels de SISA verantwoordingsinformatie worden ook vergoedingen gedeclareerd voor de normvergoeding particuliere opvang locatie (POO) en de uitvoeringskosten daarvan. Hiervan staan op dit moment de bedragen nog niet vast. Naar schatting gaat het om respectievelijk € 33.500 voor de normvergoeding POO en € 18.000 voor de uitvoeringskosten daarvan.
Ook voor de uitvoeringskosten van de transitie kan een vergoeding worden gedeclareerd. De hiermee gepaard gaande vergoeding bedraagt € 56.500.
Normvergoeding GOO
De normvergoeding GOO bestaat uit een vast normbedrag per Oekraïense ontheemde maal het aantal opvangplaatsen dat de gemeente beschikbaar heeft gesteld. De vergoeding bedroeg € 100 per ontheemde per dag tot en met 14 oktober 2022. Vanaf 15 oktober 2022 bedraagt de vergoeding € 83 per ontheemde per dag.
In de periode 17 maart 2022 tot en met 31 mei 2022 ving de gemeente Geertruidenberg ontheemden op in de Schattelijn. In de periode 1 juni 2022 tot en met 31 december 2022 ving de gemeente gefaseerd steeds meer ontheemden op in het Hoge Veer naar uiteindelijk 170 opvangplaatsen vanaf 13 juli 2022.
Van de normvergoeding GOO betaalt de gemeente alle lasten die betrekking hebben op de opvanglocatie en de verstrekkingen waarop de ontheemden recht hebben. Hieronder vallen de kosten van het personeel, de beveiliging, beheer en onderhoud, de schoonmaak, energie en water, afvalverwerking en inventaris maar bijvoorbeeld ook de kosten van taalles of andere recreatieve en educatieve activiteiten, tolk- en vertaalkosten, WA-verzekeringen, leefgeld en de reiskosten van minderjarige kinderen naar school. Het verschil tussen de ontvangen normvergoedingen en de uitgegeven bedragen worden overeenkomstig het in 2022 genomen raadsbesluit vooralsnog gestort in de reserve Oekraïne.
Transitiekosten
Om het Hoge Veer om te bouwen naar opvanglocatie werden transitiekosten gemaakt. Deze kosten zijn gedeclareerd bij het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Het ministerie heeft de volledig ingediende transitiekosten voor het Hoge Veer vergoed. De definitieve beoordeling vindt plaats via de SISA verantwoordingsinformatie.
Normvergoeding POO
Voor de opvang van Oekraïense ontheemden bij particulieren ontvangt de gemeente een vergoeding wanneer aan de ontheemde leefgeld wordt uitgekeerd. De hoogte van de vergoeding is gelijk aan de hoogte van het leefgeld dat verstrekt wordt aan de ontheemde. De te ontvangen middelen worden gebaseerd op de SISA verantwoordingsinformatie.
Uitvoeringskosten POO
De gemeente ontvangt voor elke Oekraïense ontheemde waaraan zij in een maand leefgeld verstrekt een vergoeding van € 210 per ontheemde per maand aan uitvoeringskosten.
Van verkenning naar collegeakkoord
In 2021 hebben we als organisatie de 'Verkenning 2022-2026 Blik op de Toekomst' opgesteld. Met dat document gaven we inzicht in de maatschappelijke opgaven die zowel landelijk als op gemeentelijk niveau voor ons liggen. Begin 2022 is dit document met de partijen die deel zouden nemen aan de gemeenteraadsverkiezingen gedeeld.
Na de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2022 werd in juli het coalitieakkoord “Een gemeenteraad voor drie kernen” vastgesteld. In het coalitieakkoord komen de verschillende maatschappelijke opgaven nadrukkelijk aan bod.
Omdat het proces om te komen tot een coalitieakkoord en de vorming van een nieuw college lange tijd in beslag nam, was het niet mogelijk om de plannen van het nieuwe college al mee te nemen in de begroting 2023. Na het zomerreces kon de organisatie en het nieuwe college namelijk pas starten met de nadere uitwerking van de maatschappelijke opgaven uit het coalitieakkoord in een collegeakkoord. De uitgangspunten in het collegeakkoord zijn tijdens een interactieve sessie met maatschappelijke partners, gemeenteraadsleden en burgerraadsleden besproken. De input die daar is opgehaald over de visie, strategie en te bereiken maatschappelijke effecten zijn vervolgens meegenomen in het uiteindelijke akkoord. De financiële consequenties van het collegeakkoord zijn verwerkt in de eerste begrotingswijziging 2023. Beide documenten zijn in februari 2023 aan de gemeenteraad voorgelegd.
Organisatieontwikkeling
De gemeente Geertruidenberg is een betrouwbare en verbindende partner met als visie dat we een wendbare organisatie zijn die optimaal schakelt op veranderingen. Ook in 2022 kwam dit nadrukkelijk tot uiting en hebben we met trots kunnen constateren dat de omschakeling als organisatie (van coronamaatregelen naar de opvang van Oekraïense vluchtelingen) tot weinig problemen heeft geleid en heel veel bestuurlijke thema’s toch doorgang hebben kunnen vinden.
Daarnaast kunnen we constateren dat, naast de extra inspanningen voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen, we in het kader van de ontwikkeling van de organisatie niet al onze ambities optimaal vorm hebben kunnen geven. In het kader van het werken aan maatschappelijke opgaven hebben we gedurende 2022 wel de nodige stappen gezet en krijgt dit in 2023 verder vorm. De ambities op het gebied van de organisatieontwikkeling hebben zowel in het collegeakkoord als de eerste begrotingswijziging 2023 een belangrijke plek gekregen.
Personeel en organisatie
Ook onze gemeente heeft de afgelopen jaren te maken met de krapte op de arbeidsmarkt. Dit heeft direct effect gehad op het realiseren van bepaalde doelstellingen. Met name op het gebied van civiele techniek, sociaal domein, burgerzaken en HR is de spoeling op de arbeidsmarkt dun waardoor het vaak langer duurt voordat vacatures zijn ingevuld en daardoor taken blijven liggen. Hierdoor neemt de werkdruk voor overige medewerkers toe en hebben we lastige keuzes moeten maken. Het niet tijdig invullen van vacatures heeft ook effect gehad op het budget inhuur aangezien dit soms de enige mogelijkheid was om taken uit te voeren.
In deze huidige tijd hebben we ook gemerkt dat meerdere medewerkers van de gemeente Geertruidenberg zijn ‘gevraagd’ om elders te solliciteren waarbij vaak betere arbeidsvoorwaarden waaronder een hoger salaris en betere doorgroeimogelijkheden werden geboden. Als kleinere gemeente zijn dit vaak wel de redenen waarom medewerkers uiteindelijk bij ons vertrekken. Alles bij elkaar hebben deze ontwikkelingen ons voor keuzes gesteld binnen ons takenpakket. De verwachting is dat dit vraagstuk in 2023 zal aanhouden.
Het zijn en blijven van een aantrekkelijk werkgever blijft een grote uitdaging. Deze uitdaging speelt niet alleen in de gemeente Geertruidenberg maar uit zich bij alle organisaties. Om aantrekkelijk te zijn en blijven hebben we als organisatie onder andere in 2022 stappen gemaakt met een generiek opleidingsplan en ruime mogelijkheden voor medewerkers om zichzelf te ontwikkelen. Bovendien maken we gebruik van een digitaal opleidingsplatform en hebben er diverse teamontwikkelingen plaatsgevonden.